
Cuộc bất ổn chính trị giữa Nga và Ukraina – hai nước chiếm tỷ trọng lớn trong sản lượng xuất khẩu lúa mỳ đã khiến cho giá lúa tăng vọt ngoài sức tưởng tượng của các chuyên gia. Theo số liệu thống kê có thể thấy giá lúa mỳ từ năm 2021 tới đầu năm 2022 tăng 45% và liên tục thiết lập đỉnh mới.
Thị phần xuất khẩu lúa mỳ của Nga và Ukraina chiếm 30% tổng lượng lúa của xuất khẩu của thế giới. Theo ước tính của Công ty Strategie Grains của Pháp cuộc chiến có thể loại bỏ khoảng 11 triệu tấn lúa mì xuất khẩu ở Biển Đen khỏi thị trường thế giới trong năm 2021/22. Việc chênh lệch tới 30% cán cân cung – cầu này đã tạo cơ hội để các nước xuất khẩu lúa như Mỹ, Ấn Độ, Úc đẩy giá lúa tăng vợt, tạo sự cạnh tranh khốc liệt về giá ở các nước phụ thuộc nhập khẩu.
Chiến tranh nổ ra vào giai đoạn này còn ảnh hưởng trực tiếp tới kế hoạch gieo trồng vụ xuân của Nga và Ukraina.Tháng 3 – tháng bản lề cho gieo trồng lúa mỳ vụ xuân của Ucraina (vụ sản xuất chính, đóng góp phần lớn sản lượng) đã bắt đầu. Tuy nhiên, việc nông dân Ucraina không thể xuống giống do vùng vành đai lúa mỳ của Ucraina cũng chính là những vùng tâm điểm của cuộc chiến Nga – Ucraina có thể khiến sản lượng lúa mỳ của quốc gia đang đóng góp 14% sản lượng lúa mỳ xuất khẩu (khoảng 24-26 triệu tấn/năm) của thế giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Ngoài ra, tháng 3 cũng là tháng gieo sạ lúa mạch chính của nông dân Ucraina – vốn đang đóng góp 18% sản lượng lúa mạch xuất khẩu của thế giới với 5-6 triệu tấn/năm nên thời gian cuộc chiến càng kéo dài, thiệt hại về hạ tầng, về con người càng nghiêm trọng thì nguồn cung lúa mỳ/lúa mạch thế giới càng bị ảnh hưởng. Nhìn về dài hạn có thể dự đoán giá lúa sẽ tiếp tục tăng cao do nguồn cung sụt giảm đáng kể.
Thêm vào đó, lũ lụt tại Úc đã gây ra ảnh hưởng nặng nề tới chất lượng mùa vụ của lúa mỳ tại nơi đây. Nguồn cung giảm mạnh không đáp ứng đủ cầu đã tạo nên sự cạnh tranh khốc liệt về giá lúa nhập khẩu. Trong khi đó lúa Úc lại là nguồn nhập khẩu chiếm tỷ trọng cao của thị trường nhập khẩu lúa mỳ tại Việt Nam. Đó chính là nguyên nhân khiến sản phẩm bột mỳ trong nước liên tục tăng từ năm 2021 cho tới nay.
Theo các chuyên gia nhận định, thị trường bột mỳ trong nước sẽ còn biến động và giá cả chắc chắn sẽ còn nhiều đợt điều chỉnh tăng giá trong quý II/2022. Không chỉ có bột mỳ, giá các nguyên liệu đầu vào khác cũng tăng đột biến như đường cát trắng tăng 67%, dầu ăn tăng 23%, xăng tăng 48% hứa hẹn sẽ là thử thách rất lớn thay đổi cục diện ngành bánh Việt Nam.